...powołanie czy służba?
Diakonat, jedna z trzech posług sakramentalnych w Kościele katolickim (obok prezbiteratu i episkopatu), pełni istotną rolę zarówno w liturgii, jak i w życiu społecznym. Jest to posługa, która łączy dwa wymiary – liturgiczny i społeczny – a pytanie, czy diakonat jest bardziej powołaniem, czy służbą, wymaga refleksji nad samą istotą tej posługi.
Diakonat jako powołanie
W tradycji Kościoła katolickiego, diakonat jest uznawany za sakrament święceń, który wymaga specyficznego powołania od Boga. Każdy, kto zostaje diakonem, odpowiada na Boże wezwanie, aby służyć Kościołowi w sposób szczególny. Powołanie do diakonatu jest więc duchowym doświadczeniem, które zakłada głębokie zaangażowanie w życie modlitwy, sakramenty i wspólnotę Kościoła. Podstawą powołania diakona jest Ewangelia, a szczególnie przykład Chrystusa jako sługi. Sam Jezus mówił: "Syn Człowieczy nie przyszedł, aby Mu służono, lecz aby służyć" (Mk 10, 45). Diakoni są powołani, by naśladować tę postawę i służyć w imieniu Chrystusa, zarówno w liturgii, jak i w życiu codziennym. Diakonat wymaga zatem wewnętrznego przekonania o Bożym wezwaniu i gotowości, by oddać swoje życie w służbie Kościołowi i potrzebującym.
Diakonat jako służba
Diakonat w swojej istocie jest również posługą, czyli konkretną formą służby na rzecz wspólnoty Kościoła i ludzi w potrzebie. Diakoni, którzy pełnią tę funkcję, są powołani do różnych zadań, które obejmują zarówno wymiar liturgiczny, jak i społeczny.
Liturgiczny wymiar służby diakona
W kontekście liturgicznym, diakoni mają szczególną rolę w celebrowaniu Eucharystii. To oni asystują kapłanowi, czytają Ewangelię, mogą wygłaszać homilię, przygotowują ołtarz, a także rozdzielają Komunię Świętą. Diakon może również przewodniczyć liturgii sakramentów takich jak chrzest, małżeństwo (bez Mszy Świętej), prowadzić nabożeństwa pogrzebowe, błogosławić, oraz przewodniczyć różnym modlitwom Kościoła.
Diakoni są więc istotnymi sługami w liturgii, pomagając wiernym w przeżywaniu Eucharystii oraz innych sakramentów. Ich służba liturgiczna jest bezpośrednio związana z troską o głębsze duchowe doświadczenie wiernych i uczestnictwo w sakramentalnym życiu Kościoła.
Społeczny wymiar służby diakona
Diakonat nie ogranicza się jednak wyłącznie do posługi liturgicznej. Od samego początku istnienia tej posługi w Kościele, diakoni byli odpowiedzialni za działalność charytatywną i społeczną. Pierwszych siedmiu diakonów, wybranych przez apostołów, zostało powołanych do służby stołom, czyli troski o ubogich, wdowy i potrzebujących (Dz 6, 1-6). Od tamtej pory diakoni odgrywali kluczową rolę w organizowaniu i realizowaniu różnych form pomocy społecznej w Kościele.
Diakoni współcześnie angażują się w pomoc osobom starszym, chorym, ubogim, a także w różne inicjatywy duszpasterskie, takie jak katechizacja, wsparcie małżeństw czy prowadzenie grup modlitewnych. Działają na rzecz integracji społecznej, angażując się w życie lokalnych wspólnot i służąc w różnych organizacjach charytatywnych. Ich praca w świecie społecznym jest wyrazem miłości bliźniego, będącej centralnym przesłaniem Ewangelii.
Powołanie i służba – nierozłączne elementy diakonatu
Zarówno powołanie, jak i służba są nierozłącznymi elementami diakonatu. Powołanie jest tym wewnętrznym impulsem, który prowadzi człowieka do wejścia na drogę diakonatu, ale samo powołanie musi być realizowane w konkretnej służbie – w Kościele i w świecie.
Diakonat w Kościele katolickim, zarówno w wymiarze duchowym, jak i praktycznym, łączy te dwie rzeczywistości. Diakon nie jest jedynie "urzędnikiem" Kościoła, który wykonuje swoje obowiązki – jego posługa wynika z głębokiego poczucia misji, zakorzenionej w powołaniu do naśladowania Chrystusa w Jego służbie człowiekowi. Dlatego diakonat jest zarówno powołaniem do służby, jak i służbą z powołania.
Diakonat stały i przejściowy
W Kościele katolickim istnieją dwa typy diakonatu: diakonat stały i diakonat przejściowy. Diakonat przejściowy jest etapem formacji na drodze do kapłaństwa – wszyscy przyszli księża najpierw są wyświęcani na diakonów, zanim przyjmą święcenia prezbiteratu. Diakonat stały natomiast jest odrębnym powołaniem, które mogą przyjąć zarówno mężczyźni żonaci, jak i celibatariusze, którzy pragną całe swoje życie poświęcić służbie Kościołowi jako diakoni. W przypadku diakonów stałych, ich posługa często skupia się na pracy w parafiach oraz działalności społecznej. Wielu z nich jest zaangażowanych w duszpasterstwo rodzin, chorych czy grup młodzieżowych, a także w pracę na rzecz ubogich. Ich obecność w Kościele i w społeczeństwie jest widocznym świadectwem tego, że powołanie do diakonatu jest powołaniem do pełnej miłości służby na rzecz drugiego człowieka. Diakonat jako posługa liturgiczna i społeczna to przede wszystkim powołanie do służby. Diakon, będąc sługą Chrystusa i Kościoła, wypełnia swoje powołanie zarówno poprzez zaangażowanie w liturgię, jak i działalność charytatywną oraz społeczną.
Diakonat a rodzina
Diakon może posiadać swoją rodzinę, ale zależy to od rodzaju diakonatu oraz tradycji kościelnej, w której pełni swoją funkcję. Jak już wspomniano w Kościele katolickim istnieją dwa rodzaje diakonatu:
Diakon stały – osoby świeckie, które mogą przyjąć święcenia diakonatu i pozostają diakonami na całe życie, bez konieczności przyjmowania dalszych święceń kapłańskich. Diakoni stali mogą być żonaci, ale przyjmują święcenia już będąc w stanie małżeńskim. Ważne jest jednak, że:
Żonaty diakon stały: może mieć rodzinę i pełnić swoją rolę w Kościele. Jeśli żona diakona umrze, tradycyjnie nie może on ponownie się ożenić, chyba że uzyska specjalną dyspensę.
Niezonaty diakon stały: jeśli diakon przyjął święcenia jako osoba nieżonata, zobowiązuje się do życia w celibacie, podobnie jak kapłani.
Diakon przejściowy – mężczyźni, którzy przygotowują się do święceń kapłańskich. Ten rodzaj diakonatu jest krokiem przejściowym przed zostaniem księdzem, i osoby pełniące tę funkcję są zobowiązane do życia w celibacie. Diakoni przejściowi nie mogą zakładać rodziny.
W Kościołach protestanckich i prawosławnych zasady mogą się różnić:
Kościół prawosławny: Żonaci mężczyźni mogą przyjąć święcenia diakonatu, podobnie jak w przypadku diakonów stałych w Kościele katolickim. Także w tej tradycji, diakoni mogą posiadać rodzinę, ale nie mogą ponownie się ożenić, jeśli ich małżonka zmarłaby po święceniach.
Kościoły protestanckie: W wielu wspólnotach protestanckich diakoni często pełnią funkcję bardziej administracyjną lub służebną i mogą posiadać rodzinę, niezależnie od tego, czy są to osoby świeckie czy duchowne. Nie obowiązuje ich celibat.
Współczesny diakon jest więc odpowiedzią na wezwanie do bycia świadkiem miłości Chrystusa w świecie, który potrzebuje zarówno duchowego wsparcia, jak i konkretnej pomocy. Diakonat łączy w sobie głębokie powołanie duchowe z codzienną, praktyczną służbą, dzięki czemu staje się narzędziem miłosierdzia i troski o drugiego człowieka w Kościele i społeczeństwie. Diakon stały w Kościele katolickim oraz w innych tradycjach chrześcijańskich może mieć rodzinę, o ile przyjął święcenia będąc w związku małżeńskim.
Diakonat a Familiaris
Gratulacje dla Daniela Broscha z okazji święceń diakonatu!
Z ogromną radością pragniemy przekazać serdeczne gratulacje wieloletniemu członkowi Familiaris Danielowi Broschowi, który w dniu 14 września 2024 przyjął święcenia diakonatu. To wyjątkowe wydarzenie w jego życiu duchowym, jak i dla całej naszej wspólnoty. Niech posługa diakona będzie źródłem radości i spełnienia, a także przykładem głębokiej wiary i służby drugiemu człowiekowi. Cieszymy się, że nasza wspólnota może towarzyszyć Danielowi na tej pięknej drodze pełnej wyzwań i błogosławieństw. Życzymy obfitych łask Bożych oraz wszelkiej pomyślności w wypełnianiu tej nowej misji.
Święcenia diakonatu są wyjątkowym momentem w życiu, gdy człowiek odpowiada na powołanie, które Pan Bóg zaszczepił w jego sercu. Jest to szczególna odpowiedzialność, ale również wielka łaska służby bliźnim w duchu pokory i miłości. Diakonat otwiera drogę do jeszcze głębszego zaangażowania w życie Kościoła, a także daje możliwość szerzenia dobra i Ewangelii poprzez codzienną posługę. Posługa diakona to nie tylko zaszczyt, ale również zobowiązanie do bycia blisko tych, którzy najbardziej potrzebują wsparcia – zarówno duchowego, jak i materialnego. Diakon jest powołany do służby liturgicznej, głoszenia Słowa Bożego, ale także do pomocy biednym, chorym, opuszczonym. Jest on żywym znakiem Chrystusa Sługi, który przyszedł, aby służyć, a nie być obsługiwanym. Z radością patrzymy, jak nasz członek z Familiaris, przyjmując święcenia diakonatu, podejmuje to piękne powołanie. Jego zaangażowanie w życie wspólnoty i oddanie Bogu oraz bliźnim są dla nas wszystkich inspiracją. Modlimy się, aby Duch Święty prowadził go w tej drodze, napełniając serce mądrością, miłością i pokojem. Niech jego posługa przynosi obfite owoce w życiu tych, którym będzie służył, a jego świadectwo życia diakona niech będzie przykładem prawdziwej służby dla całej wspólnoty kościelnej.
Comentarios