20 listopada 2024 r. mieliśmy zaszczyt wziąć czynny udział w V Konferencji Naukowej z okazji Dnia Pracownika Socjalnego, organizowanej przez Katedrę Zarządzania i Pracy Socjalnej Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Tegoroczne wydarzenie odbyło się pod hasłem: „Pracownik Socjalny – Lider Społeczności Lokalnej”.
W ramach konferencji przedstawiliśmy wystąpienie pt. „Jak liderować w Stowarzyszeniu Familiaris, które działa na rzecz Polonii i Polaków za granicą”. Podczas naszego wystąpienia mieliśmy okazję podzielić się doświadczeniami w prowadzeniu organizacji, która łączy:
✔️ Wsparcie specjalistyczne i rodzinne dla Polonii,
✔️Towarzyszenie i integrację społeczną Polaków za granicą,
✔️ Kształcenie liderów lokalnych i pracowników socjalnych,
✔️ Prowadzenie badań naukowych na temat migracji i polskiej diaspory.
Poruszone zostały kluczowe aspekty liderowania w środowisku międzynarodowym, takie jak budowanie zaufania, zarządzanie zespołami hybrydowymi, a także inspirowanie do współpracy między społecznościami lokalnymi i instytucjami. Dziękujemy organizatorom za możliwość wzięcia udziału w tym inspirującym wydarzeniu oraz uczestnikom za ciekawe pytania i dyskusję! Familiaris obejmuje swoim zasięgiem nie tylko Niemcy, ale także inne kraje dzięki hybrydowemu modelowi działania. Skuteczne liderowanie w organizacji opiera się na empatii, współpracy i otwartości na potrzeby ludzi.
Nieco więcej o istocie pracy specjalnej
Praca socjalna, jako obszar działalności profesjonalnej, ma na celu wspieranie osób i grup w pokonywaniu trudności życiowych. Pracownicy socjalni pełnią w tym kontekście wiele funkcji, od doradczej po edukacyjną i wspierającą. W szczególności, w kontekście pracy w społecznościach lokalnych, mogą pełnić rolę liderów. Pracownik socjalny to osoba zawodowo zajmująca się pomocą osobom i rodzinom w trudnych sytuacjach życiowych. Praca ta polega na wspieraniu jednostek, rodzin oraz całych grup społecznych, które zmagają się z problemami takimi jak ubóstwo, bezdomność, przemoc, uzależnienia, niepełnosprawność, bezrobocie, trudności wychowawcze, czy wykluczenie społeczne. Celem pracownika socjalnego jest pomoc w poprawie jakości życia tych osób oraz wspieranie ich w dążeniu do samodzielności i integracji społecznej.
Pracownicy socjalni pełnią różnorodne funkcje i korzystają z różnych metod pracy w zależności od specyfiki problemów i środowiska. Do ich zadań należy m.in. diagnozowanie problemów społecznych, tworzenie planów pomocy, organizowanie wsparcia psychologicznego i materialnego, mediacja w konfliktach, doradztwo zawodowe i wychowawcze, a także motywowanie osób do rozwoju i wprowadzania zmian w życiu.
Kluczowe zadania i funkcje pracownika socjalnego:
Diagnozowanie potrzeb: Pracownik socjalny dokonuje oceny sytuacji życiowej swoich podopiecznych. Diagnoza uwzględnia zarówno zasoby i potencjał osób, jak i trudności, które wymagają wsparcia.
Tworzenie i realizacja planów pomocy: Na podstawie diagnozy pracownik socjalny przygotowuje plan działań mający na celu rozwiązanie problemów podopiecznych lub ich zmniejszenie. W zależności od sytuacji, może to obejmować wsparcie finansowe, pomoc w znalezieniu pracy, terapię czy pomoc w uzyskaniu dostępu do usług zdrowotnych.
Wsparcie emocjonalne i psychologiczne: Pracownicy socjalni udzielają wsparcia emocjonalnego osobom przeżywającym kryzysy, a także motywują ich do pozytywnych zmian. Pomoc psychologiczna ma na celu wzmocnienie ich wewnętrznych zasobów i zdolności do radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
Mediacja i rozwiązywanie konfliktów: Pracownicy socjalni często pełnią rolę mediatorów, pomagając rozwiązywać konflikty wewnątrz rodzin, w sąsiedztwach czy pomiędzy osobami korzystającymi z pomocy a instytucjami.
Aktywizacja i integracja społeczna: Często pracownicy socjalni organizują działania, które mają na celu integrację i aktywizację osób zagrożonych wykluczeniem. Mogą to być warsztaty, szkolenia, wydarzenia integracyjne czy wspólne projekty społecznościowe.
Doradztwo i edukacja: Pracownicy socjalni wspierają swoich podopiecznych poprzez doradztwo dotyczące praw i możliwości pomocy, a także uczą ich umiejętności przydatnych w codziennym życiu, takich jak zarządzanie budżetem, czy umiejętności komunikacyjne.
Jakie są wymagania wobec pracownika socjalnego?
Praca socjalna wymaga wykształcenia kierunkowego, a także wysokich kompetencji interpersonalnych, empatii, umiejętności pracy pod presją oraz zdolności do rozwiązywania problemów w dynamicznych sytuacjach. Pracownicy socjalni muszą również być dobrze zaznajomieni z przepisami prawnymi dotyczącymi pomocy społecznej i polityki społecznej.
Jaka jest rola pracownika socjalnego w społeczeństwie?
Pracownicy socjalni są kluczowymi przedstawicielami systemu pomocy społecznej, którzy aktywnie działają na rzecz osób i grup w trudnej sytuacji życiowej. Ich praca jest ważnym elementem polityki społecznej, której celem jest zapewnienie wszystkim obywatelom minimalnych standardów życia i równego dostępu do wsparcia i opieki. Pracownicy socjalni przyczyniają się do zwiększenia integracji społecznej, budowania solidarności oraz poprawy jakości życia na poziomie jednostek, rodzin i całych społeczności.
Jaka jest rola lidera w społeczności lokalnej?
Liderstwo w kontekście społeczności lokalnej wiąże się z umiejętnością inspirowania, mobilizowania i organizowania działań na rzecz dobra wspólnego. W pracy socjalnej, liderem nie musi być osoba na stanowisku kierowniczym, ale także osoba, która w sposób mądry i odpowiedzialny integruje środowisko lokalne, stając się dla niego wsparciem w trudnych momentach. Pracownicy socjalni w tej roli pełnią funkcję mediatorki, doradcy oraz organizatora, który potrafi wykorzystać zasoby społeczne w danej społeczności.
Liderowanie w pracy socjalnej jest procesem, który wymaga nie tylko kompetencji zarządzających, ale także zdolności do pracy z grupami, umiejętności komunikacyjnych oraz empatii. W kontekście organizacji pozarządowych, takich jak Stowarzyszenie „Familiaris”, pracownik socjalny staje się osobą, która nie tylko pomaga jednostkom, ale także rozwija całe środowisko lokalne poprzez wspieranie działań oddolnych, takich jak warsztaty, grupy wsparcia, czy różnorodne projekty społecznościowe.
Stowarzyszenie „Familiaris” jako przykład pracy socjalnej w roli lidera
Liderowanie w ramach organizacji pozarządowych, takich jak Stowarzyszenie „Familiaris”, stanowi wyjątkową okazję do kształtowania i wzmacniania więzi społecznych oraz tworzenia przestrzeni do aktywności obywatelskiej a także pomoc osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. Familiaris zajmuje się między innymi pomocą rodzinom w kryzysie, wsparciem dzieci i młodzieży oraz organizowaniem inicjatyw wspierających integrację społeczną. Działalność ta wymaga od pracowników socjalnych pełnienia roli lidera w organizacji oraz w społeczności lokalnej.
W przypadku Stowarzyszenia, pracownicy socjalni nie tylko udzielają pomocy w sytuacjach kryzysowych, ale także inicjują działania zmierzające do zbudowania sieci wsparcia wśród mieszkańców, organizują wydarzenia integracyjne oraz promują wartości solidarności i współdziałania. Liderowanie w tym kontekście to również proces zmiany w społeczności lokalnej, który wiąże się z rozwijaniem poczucia odpowiedzialności za innych oraz aktywizowaniem mieszkańców do działania na rzecz wspólnego dobra.
Jakie umiejętności powinien posiadać lider pracy socjalnej?
Aby pracownik socjalny mógł pełnić rolę lidera społeczności lokalnej, powinien dysponować określonym zestawem umiejętności. Do kluczowych kompetencji należą:
Komunikacja interpersonalna – skuteczne komunikowanie się z różnymi grupami, zarówno w zakresie przekazywania informacji, jak i słuchania potrzeb członków społeczności, jest niezbędne do budowania relacji z mieszkańcami oraz organizowania działań na rzecz lokalnej wspólnoty.
Zarządzanie projektem – organizowanie i koordynowanie działań w ramach różnych projektów społecznych wymaga znajomości metod zarządzania projektami, pozyskiwania funduszy oraz oceny ich skuteczności.
Empatia i aktywne słuchanie – umiejętność rozumienia potrzeb innych, dostrzegania ukrytych problemów oraz wspierania osób w trudnych sytuacjach, to podstawowe cechy dobrego lidera w pracy socjalnej.
Motywowanie innych – lider musi potrafić inspirować innych do działania, zachęcać do aktywności obywatelskiej i pracy na rzecz wspólnoty. W kontekście Stowarzyszenia „Familiaris”, może to polegać na mobilizowaniu mieszkańców do zaangażowania w wydarzenia integracyjne lub działania pomocowe.
Mediacja i rozwiązywanie konfliktów – w każdej społeczności pojawiają się trudności, które wymagają interwencji lidera. Umiejętność mediacji i rozwiązywania konfliktów w sposób konstruktywny pozwala na utrzymanie spójności grupy i pozytywnych relacji.
Z jakimi wyzwaniami trzeba się zmierzyć?
Rola lidera w pracy socjalnej wiąże się z wieloma wyzwaniami. W przypadku pracy w Stowarzyszeniu „Familiaris”, jednym z głównych trudności może być integracja różnych grup społecznych i pomoc w przezwyciężeniu różnic pomiędzy nimi. Często osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej mogą mieć trudności z zaufaniem innym, co wymaga od pracowników socjalnych szczególnej cierpliwości i umiejętności budowania bezpiecznego, otwartego środowiska.
Innym wyzwaniem jest ograniczony dostęp do zasobów finansowych, które są niezbędne do realizacji projektów. Pracownicy socjalni muszą być kreatywni w pozyskiwaniu funduszy oraz wykorzystywaniu dostępnych zasobów lokalnych, takich jak wolontariusze czy partnerzy z innych organizacji.
Jeśli jesteś liderem, najistotniejszym zadaniem jest pozbyć się wszystkich barier blokujących sukces i prace twojego zespołu, a niestadardowe i nieryadko innowacyjne podejście odróżnia lidera od naśladowcy co stanowią niezwykle inspirującą myśl przewodnią w pracy wolontaryjnej na rzecz Polonii i Polaków za granicą. Kreowanie rzeczywistości nie jest łatwym zadaniem , jest wyzwaniem, które wymaga cierpliwości, zaanażowania a przed wszystkim ufności, że ma sens.
Działając w środowisku polonijnym, które często boryka się z problemami związanymi z integracją, zachowaniem tożsamości kulturowej oraz trudnościami życia na emigracji, liderzy i wolontariusze mogą stać się prawdziwymi „przewodnikami” tych społeczności. Celem ich pracy powinna być pomoc w likwidowaniu barier, które utrudniają Polakom za granicą rozwój, dostęp do wsparcia, oraz łączność z ojczyzną.
Wolontariusze i liderzy stowarzyszenia „Familiaris” odważnie wprowadzają innowacyjne rozwiązania, wychodząc naprzeciw potrzebom rodaków w nowoczesny i inspirujący sposób. Mogą poszukiwać nowych form wsparcia, organizować wydarzenia kulturalne, edukacyjne, a także tworzyć sieci kontaktów i pomocy, które zbliżą Polonię i dadzą jej poczucie siły oraz wspólnoty.
Liderując na rzecz rodaków, warto pamiętać, że prawdziwe przywództwo nie polega jedynie na wykonywaniu zadań, ale przede wszystkim na ciągłym usuwaniu przeszkód, tworzeniu sprzyjających warunków do rozwoju oraz szukaniu rozwiązań, które umocnią społeczność. Innowacja w działalności „Familiaris” to nie tylko kreatywne rozwiązania, ale też otwartość na zmieniające się potrzeby Polonii.
Pracownik socjalny pełniący rolę lidera w społeczności lokalnej, takiej jak ta reprezentowana przez Stowarzyszenie „Familiaris”, ma szansę na realne wpływanie na poprawę jakości życia mieszkańców. Poprzez skuteczne liderowanie, pracownik socjalny może tworzyć przestrzeń do wzajemnej pomocy, aktywności obywatelskiej i solidarności, co sprzyja integracji społecznej i rozwiązywaniu problemów lokalnych. Wyzwania związane z liderowaniem w pracy socjalnej wymagają nie tylko wiedzy i umiejętności, ale także zaangażowania w wartości, które są fundamentem skutecznej i empatycznej pracy na rzecz wspólnoty.
Liderowanie w Stowarzyszeniu „Familiaris” to odpowiedzialność, która wymaga zaangażowania, wrażliwości i profesjonalizmu. To proces, który nie tylko wspiera jednostki, ale także buduje mosty między Polską a Polonią na całym świecie. Praca w tej organizacji to nie tylko wyzwanie, ale także ogromna satysfakcja z wpływania na życie wielu osób. Regularne korzystanie z informacji zwrotnej (Feedback) wspiera rozwój zarówno lidera, jak i całej organizacji, co przekłada się na większą skuteczność działań i realizację misji Stowarzyszenia.
Bibliografia
Błaszczak, M. (2018). Praca socjalna w teorii i praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gorzysławska, M. (2016). Liderzy w pracy socjalnej: Teoria, praktyka, wyzwania. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Jankowski, S. (2019). Praca socjalna jako proces zmian społecznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kowalska, I. (2017). Praca socjalna w społecznościach lokalnych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Stowarzyszenie „Familiaris”. (2023). Raport roczny działalności Stowarzyszenia „Familiaris”.
Comments